ZNALEZIENIE CUDOWNEJ FIGURY

Ziemia Lubawska w legendzie w wydaniu z 1934 roku, autorstwa Józefa Leliwy-Piotrowicza.
Legenda opiewa, że w prześlicznym gaju lipowym nad lipą, rosnącą niegdyś opodal strumyka Sandeli, ukazała się pewnego dnia wielka jasność. Lotem błyskawicy rozeszła się wieść o tem zjawisku w pobliskiej Lubawie.

Za kilka chwil niemal wszyscy ludzie z miasta przybyli na to miejsce. Niestety, jasności już nie było. Natomiast znaleziono cudowną figurę Najświętszej Marii Panny z Boskiem Dzieciątkiem na ręku, całą rzeźbioną z drzewa. Niebawem zeszli się chrześcijanie i naradziwszy się między sobą, zabrali ją stamtąd i z uszanowaniem zanieśli do kościoła w Lubawie.

Lecz niedługo cieszyli się widokiem i obecnością cudownej figury, bo wnet takowa niewidomą siłą na swoje pierwotne miejsce przeniesioną została. To samo trzykrotnie się powtórzyło. Trzy razy przynosili mieszczanie figurę św. do Lubawy i tyleż razy ona znikała. Dopiero za czwartym razem figura nie ruszyła się z miejsca i po dziś dzień ze czcią przechowywaną bywa w kaplicy Mortęskich, skąd tylko raz do roku, mianowicie w czasie słynnego odpustu lipskiego, w uroczystej procesji przenoszoną bywa do Lip.